Słowniczek cz. 4 - koła
Wszystkie koła mogą kręcić się i slidować, ale jak na ich zachowanie wpływa rozmiar, kształt, umiejscowienie rdzenia i durometr? Sprawdź pojęcia używane do opisywania kół,a z łatwością będziesz mógł określić jakie z nich wybrać aby sprostały Twoim potrzebom
Durometr
Jest scalą używaną do określenia twardości materiałów. Stosuje się go nie tylko w przypadku longboardów, ale nas będzie interesował tylko w odniesieniu do kół oraz zamontowanych w trackach bushingów. Im wyższy wskaźnik durometra, tym twardsze będzie koło lub bushing. Koła longboardowe i skatboardordowe mieszczą się w przedziale 75-101a.
Do miękkich kół zaliczamy te poniżej 88a, a do twardych 88-101a.
Longboardowe bushingi produkowane są w przedziale 78-98a. Te poniżej twardości 83a, można uznać za miękkie, 84-90 za średnie, a 91-98 jako twarde. Z zasady miększe bushingi będą bardziej zwrotne (i polecane lżejszym osobom) lecz mniej stabilne, a twarde bushingi odwrotnie – tymi powinny interesować się osoby o „słusznej wadze”.
Twarde koła
jak pisaliśmy powyżej, do tej kategorii możemy zaliczyć kola o durometrze powyżej 88a. Bardzo szybkie koła które najlepiej sprawdzają się na gładkich powierzchniach. Najczęściej wybierane jako koła do slidów, ponieważ najłatwiej tracą przyczepność.
Miękkie koła
Są to najczęściej montowane koła z uwagi na to, że są ciche, przyczepne, toczą się gładko po niemal każdym typie powierzchni. Dzięki miękkszym kołom mniej odczujemy każdą, nierówność na drodze, a kostka brukowa nie będzie nami tak telepać. Kółka te mieszczą się w durometrze 75-88a ale większość z nich (zwłaszcza montowanych fabrycznie przez producentów) spotkamy w przedziale 78-83a.
Rdzeń
Rdzeń koła jest to te wewnętrzne, centalne miejsce, zazwyczaj plastikowe. Zapewnia wsparcie dla uretanu (z którego wykonane są koła) oraz dla montowania łożysk.
Umiejscowienie rdzenia
Umiejscowienie rdzenia określa jego położenie względem koła. Możemy się spotkać z sposobami montowania rdzenia: centerset, offset i sideset. Każdy z tych typów zapewnia, nieco inne osiągi oraz zachowanie koła przy slidach.
Koła center set mają swój rdzeń umiejscowiony dokładnie w środku – równolegle do każdej krawędzi. Spośród wszystkich trzech ustawień koła center set są najczęściej spotykane ponieważ zapewniają największą przyczepność, jak również można przełożyć je na drugą stronę aby równo się ścierały i służyły dłużej.
Przy kołach sideset ich rdzeń zamontowany jest przy wewnętrznej krawędzi koła. Ten styl zapewnia najmniejszą przyczepność, co pomaga przy inicjacji slajdów przy minimalnym wysiłku. Odbywa się to kosztem mniejszej kontroli już podczas samego slidu.
Ten rodzaj kół zużywa się również szybciej przy wewnętrznej krawędzi koła co prowadzi do jego „stożkowienia”.
Mimo swoich mankamentów tego typu koła w dalszym ciągu często wybierane są do freeridu oraz przez osoby zaczynające naukę slidów próbujących opanować „utratę przyczepności”
Koła offset natomiast mają rdzeń umiejscowiony gdzieś pomiędzy środkiem, a krawędzią. Ten sposób montowania kół łączy ze sobą zalety obydwóch poprzednich specyfikacji. Dużo kół downhillowych i freeridedowych produkowanych jest sposobem offset ponieważ zapewniają łatwiejszą inicjację slidów przy zachowanej przyczepności i kontroli nad slidem.
Krawędzie (lip)
Oznaczają zewnętrzną i wewnętrzną stronę koła – tam gdzie przestają się stykać z podłożem. Ich kształt definiuje przyczepność, wszystkie koła posiadają różne stopnie okrągłych lub ostrzych krawędzi.
Krawędzie ostre lub kwadratowe (square lips) przedstawione na obrazku poniżej, zakończone są „prosto” - bez zaokrąglenia i generalnie zapewniają najlepszą przyczepność i wykorzystywane są głównie do downhillu.
Analogicznie okrągłe krawędzie (round lips) zaokrąglone są na brzegach i mają mniejszą przyczepność od kwadratowych, przez co wybierane są przez miłośników freeridu – łatwiej tracą przyczepność i inicjują slidy.
Skins/mold realese
Kiedy kupujemy nowe kółka, część z nich będzie mieć błyszczącą „nówkę-blaszkę-nie-śmiganą” powłokę. Takie koła są bardzo przyczepne i ciężkie do slidów (dlatego też w sprzedaży można natknąć się na koła pre-drifted, wyglądających jakby miały „piaskową” powłokę). Potrzeba kilku slidów aby „rozchodzić” kółka, które pokryją się szorstką powierzchnią i będą się gładziej ślizgać. Zawodowcy często używają „nówek” aby zapewnić sobie jak największą przyczepność w wyścigu.
Stone ground/pre-drifted
Koła predrifted pokryte są szorstką, „piaskową” powłoką dzięki czemu już od pierwszego użycia świetnie tracą przyczepność i nadają się do slidów. Poleca się je początkującym riderom chcącym nauczyć się slidów.
Thane lines
Są to ślady z uretanu jakie pozostawia Twój longboard na asfalcie po wykonaniu slidu. Jeśli koła pozostawiają za sobą grube linie, oznacza to, że szybko się zużywają i długo nie pociągną. Mimo to takie kółka mają swoich zwolenników uwielbiających „zajeżdżać” koła i porównywać ślady ze swoimi znajomymiw drodze powrotnej na szczyt.
Stożkowienie (coning)
Przy częstych slidach koła zużywać się będą bardziej przy wewnętrznej krawędzi formując się w kształt stożka. Najczęściej można zauważyć to przy kołach sideset i offset. Pojawia się to również przy centerset, te koła jednak mają tą przewagę, że można przełożyć je „na druga stronę” by w miarę równomiernie się docierały.
Jeśli slidujesz tylko w jednym kierunku połowa Twoich kół będzie ścierać się bardziej od drugiej.. Dla przykładu wykonywanie tylko heelside slidów spowoduje, ze koła od strony heelside będą stożkowieć, a koła toeside stożkowieć w drugim kierunku.
Spłaszczanie (flatspoting)
Kółka są okrągłe a tracki są dwa! No, z zasady, bo czasami zdarza się, że nasze kółka dopracują się „płaskiego punktu” kiedy zużywają się nierównomiernie przez co wibrują i spowalniają. Najczęstszą przyczyną spłaszczania kół jest niepoprawne wykonywanie slidów. Jeśli „ślizgasz” swoją dechą pod kontem 90 stopni Twoje koła przestają się obracać i ścierają tylko w jednym miejsu, natomiast jeśli slide wykonasz pod mniejszym – dajmy na to 45 stopniowym – kątem, to nie przestaną się obracać, a ścieranie będzie bardziej równomierne.